De voorzitter van de VO-raad pakt uit met een nieuw voorstel: zorg ervoor dat de diploma’s zoveel mogelijk worden afgestemd op de talenten van de leerlingen. Dit betekent concreet dat leerlingen vakken van verschillende niveau’s op hun diploma kunnen krijgen. Dit klinkt eenvoudig en zelfs logisch, maar in de kern raakt het de visie op onderwijs en onze inrichting van het onderwijs. Het zou kunnen betekenen in de meest vergaande variant, dat het denken in jaarklassensysteem deels of geheel kan worden losgelaten. Immers de leerlingen kijken hoever ze kunnen komen in een bepaald vak en dat kan in het ene vak verder en meer zijn dan in het andere vak. Op deze manier kunnen we leerlingen meer en beter prikkelen en de lat hoger leggen. Het doet mij ook denken aan mijn eerste onderwijservaring in het LHNO-onderwijs toentertijd. (de huishoudschool in de volksmond) Daar was toen het systeem al dat het voor de vakken Engels en Nederland mogelijk was examen af te leggen op MAVO-niveau. En dat werkte heel goed. Een aanzienlijk aantal leerlingen haalden dat niveau en waren wat trots op hun diploma met de aantekening dat Engels en/of Nederland op MAVO-niveau was gedaan.

Ook een paar kanttekeningen. Leerlingen hebben een algemeen ontwikkelings- en intelligentieniveau. Leerlingen met VMBO-Basis zullen geen vakken op VWO-niveau halen, maar wel op kader of theoretisch niveau en zo kan de Havo-leerling een vak op VWO-niveau afleggen. Kan het trouwens dan ook andersom? Een vak is te zwaar op VWO-niveau, maar het lukt wel op Havo-niveau en wat zegt het dan over het civiel-effect van het diploma of voor de toelating? Wat betekent dit voor de begeleiding en instructie van docenten aan de leerlingen? En zo zijn er nog veel vragen te stellen. Ik vind het goed dat we deze discussie aangaan. De tijd is er rijp voor talenten van leerlingen op allerlei terreinen volop de ruimte te bieden en dat knelt in het huidige onderwijssysteem.